Emisja zanieczyszczeń gazów lub pyłów do powietrza jest możliwa, ale tylko w nielicznych przypadkach i po ówczesnym zgłoszeniu instalacji do stosownego urzędu i uzyskaniu pozwolenie na emisję gazów na podstawie art. 180 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r.
Prawo ochrony środowiska, które wydaje się na wniosek prowadzącego instalację. Wniosek, na którego podstawie wydawane jest pozwolenie na emisję gazów lub pyłów do powietrza przygotowywany jest w oparciu o art. 184 ust. 2-4 ww. ustawy.
W 2014 roku weszły w życie nowe przepisy wdrażające Dyrektywę IED. Kiedy działalność gospodarcza prowadzi do emisji do atmosfery, musi przestrzegać zasad określonych w decyzjach środowiskowych, takich jak pozwolenie IPPC/IED czy pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza (działalność na mniejszą skalę). Należy zauważyć, że taka emisja wiąże się z obowiązkiem ponoszenia kosztów (opłat za korzystanie ze środowiska). Ponadto polskie prawo reguluje inne czynniki związane z ochroną powietrza, takie jak ochrona warstwy ozonowej i redukcja gazów cieplarnianych (GHG).
Obecne przepisy stanowią, że jeżeli działalność gospodarcza ma (potencjalnie) znaczący wpływ na środowisko, w wielu przypadkach konieczne jest uzyskanie specjalnego zezwolenia administracyjnego przed rozpoczęciem tej działalności. Obiekty stwarzające szczególne zagrożenie dla środowiska zobowiązane są do posiadania pozwolenia zintegrowanego określającego maksymalne poziomy oddziaływań na środowisko takich jak emisja gazów lub pyłów do powietrza. Niezbędne jest również, aby takie obiekty przestrzegały standardów efektywności środowiskowej ustalonych przez UE.
Jeżeli zakład nie jest zobowiązany do uzyskania pozwolenia zintegrowanego, wystarczy pozwolenie sektorowe określające maksymalny wpływ na środowisko. Zezwolenie to określa rodzaj dozwolonych emisji wraz z ich maksymalnymi wartościami m.in.:
- emisja gazów lub pyłów do powietrza,
- zrzut ścieków do gruntu lub zbiorników wodnych,
- pobór wody,
- wprowadzanie do kanalizacji substancji niebezpiecznych dla środowiska wodnego,
- wytwarzanie i unieszkodliwianie odpadów.
Współcześnie rząd pracuje nad przepisami, które mogłyby pomóc w osiągnięciu lepszej jakości powietrza, zwłaszcza w miastach, w których bardzo poważnym problemem są nadmierne poziomy tzw. „niskiej emisji”. W sierpniu 2015 r. Sejm uchwalił ustawę anty smogową zmieniającą ustawę Prawo Ochrony Środowiska z 2001 r. w celu ograniczenia zanieczyszczenia powietrza powodowanego głównie przez zawiesiny pochodzące z transportu i indywidualnych instalacji grzewczych.
Pozwolenie na emisję gazów a polskie prawo
Na początku 2015 roku weszła w życie ustawa o efektywności energetycznej budynków wdrażająca dyrektywę 2010/31/UE. Zgodnie z tymi przepisami większość budynków musi uzyskać certyfikat efektywności energetycznej budynku.
Polskie prawo ochrony środowiska zawiera przepisy dotyczące ochrony przed poważnymi awariami przemysłowymi, przez które rozumie zapobieganie powstawaniu awarii oraz łagodzenie ich skutków dla ludzi i środowiska. Z biznesowego punktu widzenia najważniejsze są instrumenty prawne zapobiegające poważnym awariom przemysłowym, nakładające na obiekty określone obowiązki, które mogą być źródłem takiego ryzyka. Tak jest w przypadku obiektów wykorzystujących i przechowujących niebezpieczne substancje.
W zależności od rodzaju, kategorii i ilości substancji niebezpiecznej, która ma być używana lub przechowywana, obiekt klasyfikowany jest jako obiekt o dużym ryzyku lub obiekt o wysokim ryzyku. Druga kategoria podlega bardziej rygorystycznym przepisom.
Kto zamierza eksploatować lub eksploatuje obiekt o dużym ryzyku lub obiekt o wysokim ryzyku, musi zapewnić, aby obiekt został zaprojektowany, wzniesiony, eksploatowany i ostatecznie zamknięty w sposób zapobiegający awariom przemysłowym i – w przypadku wystąpienia takiej awarii – łagodzący jego wpływ na ludzi i środowisko. Inwestor zobowiązany jest m.in. zgłosić istnienie obiektu do Państwowej Straży Pożarnej oraz opracować program zapobiegania awariom przemysłowym, zawierający system zabezpieczeń gwarantujących ochronę ludzi i środowiska, wchodzący w skład całościowego systemu zarządzania obiektem. Ponadto operator obiektu wysokiego ryzyka musi sporządzić raport o bezpieczeństwie. Dopiero po jego zatwierdzeniu przez właściwy organ można rozpocząć budowę takiego obiektu.
Przedsiębiorca posiadający instalację emitującą zanieczyszczenia, dla których są jasno określone normy musi posiadać pozwolenie na emisję gazów.
Z kolei instalacje w przypadku, których nie jest wymagane pozwolenie na emisję gazów, również powinny być zgłoszone odpowiednim organom. W rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w kwestii typów instalacji, których użytkowanie wymaga poinformowania, zostały jasno wymienione rodzaje instalacji, z których emisja nie musi być poparta pozwoleniem, a których użytkowanie nakazuje zgłoszenia organowi ochrony środowiska.
Pozwolenie na emisję gazów cieplarnianych jest niezbędne, aby instalacja mogła być użytkowana zgodnie z prawem. Na przykład pozwolenie na emisję gazów jest konieczne w przypadku spalania paliw w instalacjach o całkowitej nominalnej mocy cieplnej powyżej 20 megawatów i mniejszych obiektach energetycznego spalania podłączonych do tej samej sieci ciepłowniczej oraz w rafineriach ropy naftowej, a także w niektórych instalacjach i procesach w przemyśle stalowym, mineralnym, czy leśnym.
Pozwolenie na emisję gazów jest wymagane przed uruchomieniem jakiejkolwiek instalacji wykorzystywanej do działalności, która może powodować emisje gazów cieplarnianych w następujących sektorach:
- energetyka (główne instalacje spalania, rafinerie ropy naftowej, koksownie),
- produkcja i przetwarzanie metali żelaznych (prażenie lub spiekanie rud metali, produkcja żeliwa lub stali),
- przemysł mineralny (produkcja na dużą skalę żużla cementowego, wapna, szkła lub ceramiki przez wypalanie),
- przemysłowa produkcja papieru i kartonu.
Firmy i rządy muszą uzyskać pozwolenia na emisję gazów cieplarnianych, aby zachować zgodność z międzynarodowymi przepisami i traktatami.
Co powinien zawierać wniosek o pozwolenie na emisję gazów?
- opis instalacji i miejsca oraz jej adres i odniesienie do sieci krajowej oraz nazwa władz lokalnych lub władz, w których znajduje się instalacja,
- czynności generujące emisje, które mają być przeprowadzone w instalacji, w tym opis zastosowanej technologii i materiałów użytych do wykonywania tych czynności,
- źródła określonych emisji z odpowiednich działań,
- opis planowanych środków monitorowania i raportowania określonych emisji,
- opis, w tym numer referencyjny, wszelkich pozwoleń środowiskowych wydanych w związku z instalacją,
- wszelkie dalsze informacje, które wnioskodawca życzy sobie, aby organ regulacyjny wziął pod uwagę,
- nazwę, adres i numer telefonu wnioskodawcy, adres do korespondencji, jeżeli jest inny, numer rejestrowy oraz adres siedziby lub siedziby, jeżeli podmiot jest spółką zarejestrowaną oraz nazwę i adres ostatecznej spółki holdingowej, jeżeli wnioskodawca jest spółką zależną
- nietechniczne podsumowanie informacji dotyczących instalacji.
Urząd podejmie decyzję w sprawie wniosku w ciągu określonego na to czasu, od daty otrzymania wniosku. Warunki zostaną dołączone do pozwolenia.
Jeżeli wniosek dotyczy pozwolenia na eksploatację więcej niż jednej instalacji, wniosek musi zawierać wymagane informacje dotyczące każdej instalacji.
Kiedy pozwolenie na emisję gazów nie jest konieczne?
Z obowiązku zgłoszenia o pozwolenie na emisję gazów wyłączone są m.in.:
- instalacje energetyczne – o nominalnej mocy cieplnej sięgającej 1 MW,
- instalacje niebędące energetycznymi – o nominalnej mocy cieplnej sięgającej 0,5 MW,
- instalacje wspomagające suszenie warzyw, owoców oraz wszelkich płodów rolnych lub leśnych – o wydajności do 30 Mg/h,
- instalacje służące składowanie owoców, warzyw, zboża oraz wszelkich płodów rolnych lub leśnych w wolumenie sięgającym 50 Mg,
- instalacje do oczyszczania ścieków,
- zbiorniki bezodpływowe kanalizacji lokalnej,
- dygestoria – używane w celach laboratoryjnych,
- garaże.
- gazy lub pyły są emitowane z instalacji do powietrza w sposób niezorganizowany, wykorzystując przy tym wentylację grawitacyjną,
- substancje emitowane z instalacji do powietrza nie są unormowane poziomami dopuszczalnymi lub wartościami odniesienia w powietrzu.